Zanieczyszczenia rolnicze wód

ROLNICZE ZANIECZYSZCZENIA WODY

- GNOJÓWKA I ŚCIEKI KOMUNALNE
- NAWOZY SZTUCZNE (AZOTOWE)
- PESTYCYDY 

Gnojówka i ścieki komunalne
        Ścieki zawierają liczne substancje pochodzenia naturalnego i technicznego o różnym stężeniu. Wpływy na obciążeń na wody stojące i płynące są zdecydowanie różne. Wody stojące: sadzawki, stawy i jeziora, są układami zamkniętymi, w wyniku, czego nie mogą one tak jak w przypadku wód płynących "pozbyć się" obciążeń, które do nich trafiły. Rzeki mają tę przewagę nad wodami stojącymi, że mogą odprowadzić substancje szkodliwe. Doprowadzone do wód ścieki wędrują przez rzeki, potoki do morza. Następstwem tego jest obciążenie mórz. Rozszerza się przy tym zanieczyszczenie związkami organicznymi, a także metalami ciężkimi. Metale ciężkie częściowo osiadają w strefie brzegowej, a częściowo przedostają się do łańcucha pokarmowego. Kumulują się one w organizmach stanowiących dalsze ogniwa troficzne. Ryby i inne zwierzęta morskie, które spożywa człowiek, zawierają pozostałości środków ochrony roślin, przemysłowych chemikaliów i metali ciężkich. W jeziorach zwiększona dawka odżywczych i organicznych związków pochodzenia ściekowego, przyśpieszają bardzo proces zarastania jezior glonami i ich rozmnażanie. W wyniku ich rozrastania światło nie dochodzi do głębszych warstw jeziora, ponadto zmniejsza się ilość tlenu potrzebnego do życia organizmom w wodzie, w wyniku tego następuje zwolnienie rozkładu obumarłych roślin i zwierząt, co prowadzi do starzenia się jezior. Objętość ścieków rośnie bardzo szybko.

        Najpowszechniej odprowadzane ścieki rolnicze to gnojówka. Jest ona bardzo niebezpieczna dla wód stojących i nie powinna być ona wpuszczana do nich. Wpuszczanie gnojowicy do wód może doprowadzić do całkowitego wyniszczenia ryb. Przy rozwiniętej masowej hodowli zwierząt rolnicy niewiedzą, co mają z nią zrobić i jak powinna być ona zużywana. W tym wypadku gnojowica zamiast być nawozem naturalnym staje się bardzo uciążliwym odpadem. Rolnicy nawożą gnojowicą puste pola, kiedy nie ma wegetacji jesienią i zimą, skąd spływają do jezior i rzek. Skutki są katastrofalne. Problemy ze ściekami są zjawiskiem towarzyszącym cywilizacji. Już w średniowieczu liczne zbiorniki wodne zmieniły się w cuchnące "kloaki" przez odprowadzanie do nich różnego rodzaju ścieków. Aby przeciwdziałać powstawaniu w naszych czasach cuchnących zbiorników wodnych buduje się oczyszczalnie ścieków. Ponieważ wody naturalne są w coraz większym stopniu zagrożone ściekami w ostatnim czasie prowadzi się uprzedmiotowione wysiłki, aby ścieki były oczyszczone a nie odprowadzane różnego rodzaju sposobami do wód.

        Aby chronić naszą wodę przed ściekami z gospodarstw rolnych, oraz aby ograniczyć ich przepływ do wód gruntowych gospodarstwa rolne powinny:
- wszystkie produkowane w gospodarstwie odchody i odpady ciekłe przechowywać w specjalnych zbiornikach usytuowanych w odpowiedniej odległości od gospodarstw i granic zagrody wiejskiej,
- zbiorniki na odchody płynne zwierzęce powinny mieć ściany i dno nieprzepuszczalne oraz powinny być szczelnie pokryte płytą zaopatrzoną w otwór wejściowy i wentylacyjny lub pływającą po powierzchni szczelną pokrywa,
- dążyć do zmniejszenia ilości gnojowicy produkowanej w gospodarstwie poprzez racjonalizację ilości wody zużywanej do higieny pomieszczeń inwentarskich oraz ograniczenie wycieków z poideł, aby nie zwiększyć objętości masy, która będzie transportowana na pole,
- gnojówka, ewentualnie wraz z wodą gnojowa, może być przechowywana wyłącznie w szczelnych, specjalnie skonstruowanych zbiornikach,
- gnojowica powinna być tak zbudowana, aby nie była źródłem zakażenia ludzi i zwierząt, a także chroniła obornik przed wyschnięciem, ale jednocześnie nie powinna być zalewana przez wody deszczowe i podziemne,
- soki z pryzm kiszonkowych powinny być odprowadzane do własnych studzienek odciekowych, które są częścią składową silosów, w których składowana jest kiszonka,
- ścieki nie przyłączone do sieci kanalizacyjnej, a odprowadzane bezpośrednio do wód otwartych stanowią zagrożenie dla środowiska,
nie dopuszczać się nawożenia ściekami roślin przeznaczonych do spożycia na surowo.

Nawozy azotowe
        Rolnicy stosują nawozy mineralne a w szczególności azotowe, które mają im pomóc w uzyskaniu lepszych plonów. Powierzchnie uprawne mogą być wtedy lepiej zagospodarowane. Rolnicy jednak często "zapominają", iż zbyt duża ilość nawozów może też powodować szkody. Nawozy przedostają się do gleby i w ten sposób zanieczyszczają zarówno glebę jak i wody, gdzie przedostają się wraz z deszczem. Przeprowadzając systematyczne badania w czasie późnej zimy, wczesnej wiosny, a zatem w okresie topnienia śniegu, po silnych deszczach w lecie i jesieni, gdy duża ilość wody "wędruje" do powierzchniowych warstw gleby, wynika, że przechodzenie azotanów do wód gruntowych i powierzchniowych zwiększa się z roku na rok coraz bardziej. Zanieczyszczenie środowiska wodnego nawozem azotowym można nie tylko spowodować przez nieracjonalne ich stosowanie, ale również przez niewłaściwe składowanie nawozów oraz czyszczenie zagrody rolniczej.

        Nawozy mineralne w postaci płynnej i stałej powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach lub w przystosowanych do tego celu zbiornikach, w magazynach lub pod zadaszeniem. Dopuszcza się przechowywanie tych nawozów w pryzmach uformowanych na utwardzonym i nieprzepuszczalnym podłożu. Załadunek i rozładunek nawozów stałych i przetaczanie nawozów płynnych muszą się odbywać w sposób wykluczający ich dostanie się na powierzchnię gleby. Przy nadmiernym obciążeniu wód nawozami azotowymi stacje wodociągowe tylko mają jedno wyjście: sprowadzić wodę mniej skażoną z odległych terenów.Wiele krajów zamierza zmniejszyć stosowanie nawozów, a w szczególności nawozów azotowych. Praktyka jednak dowodzi, że przez długi okres wytyczne te pozostaną jeszcze w świecie marzeń. Każdy rolnik powinien ograniczyć przedostawanie się z jego gospodarstwa nawozów azotowych do wód przez zastosowanie poniższych zasad:
- nawozy mineralne zawierające azot powinny być stosowane bezpośrednio przed rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego,
- należy unikać stosowania nawozów azotowych w okresie przedłużającej się suszy,
- na trwałych użytkach zielonych można stosować nawożenie azotowe do początku września, jeżeli temperatura we wrześniu będzie sprzyjająca dla wzrostu traw,
- aby uniknąć skażenia wód, nie należy stosować żadnych nawozów, jeżeli są przewidywane duże opady deszczu w ciągu najbliższych 48 godzin,
- nie należy przekraczać zalecanej dawki azotu,
- narzędzia używane do rozprowadzania nawozów mineralnych i organicznych powinny być w dobrym stanie technicznym, gdyż to zapewnia zastosowanie określonej dawki azotu,
- wysokość nawożenia należy dostosować do potrzeb pokarmowych rośliny w określonej fazie wzrostu, w konkretnych warunkach glebowych, które będzie gwarantowało plon optymalny ekonomicznie i bezpieczny ze względu na środowisko,
- dawkę nawozów azotowych należy podzielić na kilka części, zależnie od pobierania składnika przez rośliny. Pierwszą dawkę stosuje się przed siewem, sadzeniem roślin jarych lub w okresie ruszenia wegetacji roślin ozimych, a następnie w okresach intensywnego wzrostu roślin.

Ochrona wód w gminie Wolsztyn

           Gmina Wolsztyn obecnie posiada trzy ujęcia wody, stale pogarsza się jej jakość. Jednak władze gminy próbują na różne sposoby zapobiegać zanieczyszczaniu wód oraz je oczyszczać. Przykładem tego może by doprowadzenie wód jeziora wolsztyńskiego do stanu II klasy czystości (wychodząc z czystości poza klasowych). [tabelka]

        Ścieki są odprowadzane z większości terenu gminy do oczyszczalni ścieków, a następnie zrzucane są na pola irygacyjne, gdzie po przefiltrowaniu przez grunt, odprowadzane są rowami do jeziora Berzyńskiego. Ścieki do oczyszczalni są dowożone również wozami asenizacyjnymi ze zbiorników bezodpływowych. Na terenach wiejskich, poza dwoma miejscowościami, gdzie ścieki do rowów melioracyjnych zrzucają gorzelnie w Powodowie i Gościeszynie.Za uporządkowaną można uznać gospodarkę ściekową przez spółdzielcze i państwowe gospodarstwa rolne, gdzie ścieki bytowe po wymieszaniu z gnojówką, wywożone są na pola jako nawozy.
        W roku 2000 wykonano kanalizację we wsiach: Berzyna, Stary Widzim i na terenach przemysłowych Karpicka, która pozwoliła na całkowite uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenach tych wsi.

Wodociągi
        W 2000 roku wykonano sieć wodociągową we wsiach: Nowe Tłoki, Gościeszyn, Kębłowo, Stary Widzim.
          Znaczną część pieniędzy wydatkowanych w gminie Wolsztyn na inwestycje stanowią kwoty, które przeznaczono na działania związane z ochroną środowiska. W roku 1998 w ochronę środowiska zainwestowano 2.432.500 zł, w 1999 r. - 2.170.000 zł, a w 2000 r. - 1.254.800 zł. 
         Obecnie na terenie gminy Wolsztyn realizowana jest inwestycja o której burmistrz Jan Słomiński powiedział: "to największa budowa przełomu wieków, a właściwie największa inwestycja po II wojnie światowej w naszej gminie." Chodzi oczywiście o rozbudowę i modernizacje gminnej oczyszczalni ścieków. 
Podejmowane przez władze gminne działania inwestycyjne, głównie w zakresie ochrony środowiska, oraz odnoszone na tym polu sukcesy zyskują uznanie w oczach gości zarówno z kraju jak i z zagranicy. Świadczy o tym m.in. fakt, iż w siódmej edycji Konkursu Promocyjnego HIT 2000, organizowanego w Wielkopolsce od 1994 roku, gmina Wolsztyn znalazła się w gronie laureatów zdobywając wyróżnienie za działania ekologiczne i edukacyjne oraz wiele innych nagród. 
         Istotnym faktem jest to, iż realizowane inwestycje podwyższają atrakcyjność inwestycyjną naszego regionu. Coraz więcej inwestorów decyduje się na związanie swoich interesów z gminą i miastem Wolsztyn. Dodatkową zachętą dla inwestorów jest przychylność władz lokalnych, która przejawia się m.in. poprzez wprowadzenie ulg podatkowych dla przedsiębiorców. W efekcie coraz więcej firm i przedsiębiorstw decyduje się na działalność w dogodnych warunkach stwarzanych przez gminę Wolsztyn. 
 
Rozbudowa i modernizacja gminne oczyszczalni ścieków 
       Realizowane przedsięwzięcie polegać będzie na budowie nowoczesnej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków o przepustowości 6000 m3/dobę, która przejmie ścieki z terenu całej gminy Wolsztyn. Zaprojektowano centralną oczyszczalnię ścieków , która pracować będzie w układzie trzystopniowego mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków zgodnie z tendencjami światowymi ujmującymi biologiczną defosfatację, denitryfikację i nitryfikację z chemicznym strącaniem fosforu oraz częściową tlenową stabilizację osadu. Technologia zagwarantuje usunięcie ze ścieków związków azotu i fosforu oraz sprawność wg norm UE. Głównymi celami przedsięwzięcia są: - wyeliminowanie zanieczyszczeń wód gruntowych i naturalnych terenu gminy w związku z odbiorem ścieków z terenu całej gminy, - zabezpieczenie stanu sanitarnego miejsko - gminnego ujęcia wody podziemnej we Wroniawach , zasilającego prawie całą gminę, - ochrona strefy chronionego krajobrazu, - poprawa warunków sanitarnych miasta i wyeliminowanie zagrożenia bakteriologicznego poprzez likwidację lagun osadowych. Projekt ciągu technologicznego zakłada nastepujący przebieg procesu oczyszczania ścieków: 1. Ścieki surowe z miasta i gminy doprowadzone będą systemem kanalizacji do przepompowni głównej skąd po przejściu rurociągiem tłocznym przez komorę rozprężną będą oczyszczane mechanicznie na piaskowniku. 2. Na istniejącym osadniku Imhoffa zostanie wytrącony osad wstępny, skąd trafi na ścieżkę osadową.. 3. oczyszczanie biologiczne przebiegać będzie w komorze biologicznej defosfatacji, komorze napowietrzania osadu czynnego ( procesy nitryfikacji i denitryfikacji ) i osadniku wtórnym ( oddzielnie osadu czynnego od oczyszczonych ścieków ). 4. Ostatnim etapem oczyszczania jest ścieżka osadowa ( odwodnienie i higienizacja osadów ściekowych ), 5. Oczyszczone ścieki odpływać będą kanałem odpływowym do rzeki Dojcy. Realizację I etapu rozbudowy oczyszczalni ścieków związanego ze ścieżką osadową wykonano w okresie od czerwca 1998r. do września 1999r. Sumaryczny koszt powyższego etapu wyniósł 2.850.000 zł. Na inwestycję gmina pozyskała środki finansowe z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu , Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Obecny - najważniejszy etap realizacji dotyczący części biologicznej, będzie realizowany do września 2003r. Przewidywana wartość zadania wynosi 12.160.000 zł. Na inwestycję będą przeznaczone środki finansowe pozyskane z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie (70 %), Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz budżetu gminy. Wartość całkowita obiektu będzie wynosić ca 15.000.000 zł.