Fundusze przedczłonkowskie

PHARE – Powstał w 1990 roku. Największy program finansowy pomocy bezzwrotnej Unii Europejskiej dla państw Europy Środkowej i Wschodniej. Obecnie pomoc z Funduszu PHARE otrzymuje 10 państw kandydujących (Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Republika Czeska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry), oraz trzy państwa nie kandydujące (Albania, Bośnia i Harcegowina oraz Macedonia).
Program skupia się na niewielkiej liczbie celów określonych przez tzw. Kryteria Kopenhaskie, z których najważniejsze jest członkostwo w UE.
W ramach PHARE działają :
- Programy krajowe,
- programy dla wielu beneficjantów (pomoc w rozwiązywaniu problemów międzynarodowych, handel narkotykami, ochrona środowiska, bezpieczeństwo energii atomowej itp.),
- programy współpracy przygranicznej,,

ISPA – Pomaga krajom kandydującym w osiągnięciu standardów i norm UE w zakresie infrastruktury transportowej i ochrony środowiska.
Finansuje projekty inwestycyjne. Celem jest przygotowanie Polski do członkostwa w UE w dziedzinie m.in.
- Zwalczanie zanieczyszczenia wód i powietrza,
- Utylizacja odpadów,
- Wdrażania prawa wspólnotowego w zakresie ochrony środowiska,
- Budowy transeuropejskiej sieci transportowej. Koszt pojedynczego przedsięwzięcia to nie mniej niż 5 mln euro. Budżet ISPA wynosi około 1,04 mld euro rocznie, Polska otrzymuje z tego od 213 do 385 mln euro.

SAPARD – wspiera modernizację rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich, przede wszystkim infrastrukturę. Adresatami SAPARD są w większości przypadków gminy. Zatwierdzony przez Komisję Europejską program z 13 września 2000 roku determinuje sposób realizacji programu w Polsce, wskazuje, kto może być beneficjentem oraz na co można przeznaczyć środki pieniężne. Największym celem SAPARD w Polsce jest rozwój infrastruktury wsi.

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI – nie należy do funduszy strukturalnych. Utworzony został w roku 1993, aby pomagać w zrównoważeniu wzrostu gospodarczego i postępu socjalnego krajów UE. Początkowo miał działać tylko do roku 1996, ale jego działanie przedłużono o kolejne 10 lat. Wspiera państwa najsłabiej rozwinięte, w których Produkt Krajowy Brutto (PKB) na jednego mieszkańca jest niższy 90 proc. średniej unijnej. Kryteria te spełniają obecnie : Grecja, Hiszpania, Irlandia i Portugalia. Budżet funduszu w latach 2000 – 2006 wynosi 18 mld euro.